Nederland heeft niet heel veel watervallen, maar op vakantie kom je ze vaak overal tegen. Dan wil je er natuurlijk mooie foto’s van kunnen maken! Hoe doe je dat, en welke apparatuur heb je daarvoor nodig? En hoe krijg je dat melkachtige effect waar veel fotografen naar op zoek zijn? In dit artikel geef ik je 9 tips voor het fotograferen van watervallen.

Lange of korte sluitertijd

Het eerste wat je moet doen als je een waterval wilt fotograferen, is bepalen of je een korte of een lange sluitertijd wilt gebruiken. Beiden geven namelijk een heel ander resultaat!
Bij een korte sluitertijd zul je het water bevriezen, waardoor je alle afzonderlijke druppeltjes kunt zien in de waterval. Je zult hiervoor een hele snelle sluitertijd moeten gebruiken, denk aan 1/400e seconde. Om deze sluitertijd te behalen zul je misschien je ISO wat omhoog moeten schroeven. Je diafragma wil je namelijk niet groter maken, want dan krijg je een kleinere scherptediepte, en je wilt natuurlijk juist zo veel mogelijk scherp in je foto.

Bij deze foto heb ik een korte sluitertijd gebruikt, zodat de ruiters scherp zouden zijn in het beeld. In het water kun je daardoor de afzonderlijke druppels zien vallen.

Dit is dezelfde waterval, maar dan geschoten met een lange sluitertijd. Hier zie je geen afzonderlijke druppels meer, maar is het water veranderd in een waas.

Bij een lange sluitertijd veranderd het water in een soort waas, het melkachtige effect wat veel fotografen heel erg mooi vinden. Het voordeel van een lange sluitertijd is dat je je ISO gewoon op 100 kunt laten staan en je zo dus sowieso geen last hebt van ruis. Het water begint al heel snel te vervagen, al vanaf een sluitertijd van ongeveer 1 seconde. Je hoeft dus echt niet met een sluitertijd van 30 seconden te werken voor zo’n effect!

Gebruik een filter

Als je toch met écht lange sluitertijden wilt werken dan ontkom je er niet aan een filter te gebruiken. Om je sluitertijd te verlengen maak je gebruik van ND-filters, oftewel Neutral Density filters. Dit filter is een half doorzichtig, zwart filter. Het houdt een aantal stops aan licht tegen zodat je langere sluitertijden kunt gebruiken zonder dat je foto overbelicht wordt. Hier kun je meer lezen over ND-filters.

Het filter schroef je op je lens zelf of in een filterhouder die je dan weer op je lens zet. Je hebt allerlei filters in verschillende prijsklassen. Voor mijn groothoeklens op mijn Canon 6D heb ik de filters van Lee, een Big Stopper. Deze houdt wel 10 stops aan licht tegen! Hier betaal je dan ook wel een flinke duit voor. Voor mijn Panasonic G80 heb ik een goedkoop filter van Amazon gekocht voor slechts €15,-, en deze werkt ook helemaal prima. Weet je dus nog niet zeker of je vaker met filters wilt gaan werken? Dan is zo’n goedkoop filter een prima manier om te beginnen.

Goedkopere filters geven in principe hetzelfde effect, alleen geven ze soms een wat paarse waas. Deze kun je wel verwijderen in Photoshop, maar het is natuurlijk fijner om die bewerking niet telkens te hoeven uitvoeren. Een goed kwaliteit filter heeft geen enkele kleurzweem.

Gebruik een statief

Als je met filters, en dus lange sluitertijden, aan de slag gaat spreekt het vanzelf dat je een statief zult moeten gebruiken. Als je vanuit de hand blijft fotograferen krijg je bewegingsonscherpte, want je kunt de camera nooit meerdere seconden perfect stil houden. Zorg dus voor een stabiel statief wat je makkelijk mee kunt nemen. Ik heb zelf een Gorillapod die ik altijd mee neem op vakantie, ideaal vanwege het kleine formaat en lichte gewicht. Iets minder ideaal omdat je altijd van een laag standpunt moet fotograferen. Ga je dus echt op reis met het doel om watervallen te fotograferen, investeer dan in een mooi lichtgewicht statief wat je mee kunt nemen.

Gebruik een zonnekap

Om waterdruppels op je lens te voorkomen is het aan te raden de zonnekap van je lens te gebruiken. Zo houd je je lens schoner én heb je minder last van vervelende lensflares in je beeld.

Gebruik een regenhoes

In IJsland heb je haast om elke hoek een waterval, de een nog bijzonderder dan de ander. Zo is er ook een waterval waar je onderdoor kunt lopen. Heel erg gaaf, maar je bent verzekerd van een nat pak én een natte camera. Nu is mijn apparatuur wel spatwaterdicht, maar het kan nooit kwaad een regenhoes voor je camera te gebruiken. Een regenhoes heb je al vanaf een tientje en houd je camera droog!

Zorg dat je doekjes bij je hebt

Als je net zo’n georganiseerde chaos bent als ik (lensdopje, hallo? Net had ik je nog vast?) dan is dit geen overbodige tip: Zorg dat je je lensdoekjes bij je hebt! Het liefst meerdere. Ook al heb je namelijk je zonnekap op je lens zitten én maak je braaf gebruik van je regenhoes, je gaat er niet aan ontkomen om toch wat druppels op je lens te krijgen. Dan is het wel zo fijn als je een schoon en droog lensdoekje bij je hebt om deze even af te vegen.

Let op de lonesome man die links in het beeld staat. Door dit kleine detail wordt het beeld interessanter en komt de grootte van de waterval beter tot zijn recht.

Mensen in je beeld

Als je in de natuur aan het fotograferen bent zijn andere mensen/toeristen vaak een grote ergernis. Lekker rustig aan wandelen ze door je beeld, totaal niet bezig met het feit dat jij nét je perfecte foto aan het schieten bent. Maar, soms kunnen mensen in je beeld juist iets toevoegen. Hoe groter de waterval, hoe indrukwekkender het is om daar dan juist een persoon bij in beeld te zetten. Dan worden de verhoudingen duidelijker en lijkt de waterval nog groter. Geef je modellen dan wel instructies, want als je met lange sluitertijden werkt moeten ze de gehele tijd doodstil staan om ze scherp op de foto te krijgen.

Details en overzicht

Het is zo verleidelijk om de gehele tijd zo veel mogelijk in beeld proberen te krijgen. Je wilt natuurlijk de waterval van top tot teen vastleggen. Maar probeer ook aandacht te besteden aan details en meer ingezoomde shots die je zou kunnen maken. Focus eens op een groepje stenen in de waterval, of op een boomstam die in het water ligt. Probeer een beeld te schieten wat wat minder standaard is, en kijk iets verder dan de meeste mensen doen. Zo kom je thuis met originelere beelden dan die op elke ansichtkaart staan.

Vermijd zonnige dagen

Je hebt er natuurlijk niet altijd iets over te zeggen, maar fotografeer het liefst niet op zonnige dagen. Dan heb je veel last van reflecties en harde schaduwen. Die geven meestal niet het mooiste resultaat. Heb je geen keus? Werk dan eens met een polarisatie filter. Een polarisatie filter kan reflecties verwijderen in het water, wat een rustiger beeld geeft.

Zo, dat waren mijn tips voor het fotograferen van watervallen! Watervallen blijven een van mijn favoriete foto-onderwerpen als ik op vakantie ben, juist omdat we ze hier in Nederland niet zo veel hebben.